![]() |
In image TWF(left), and Pabitra Rani Jamatia (Right) Design by Abel Debbarma and Ezekiel Debbarma |
Bwrwi bodol rokni choba kwbangma dophani bisingo swlaimung tubu thani jottoni sai nangkugu, bwrwi bodol rokno Dopha rokni bekreng bo hwnjagu, chini Twipra haste ni laibumao bo Dopha hamkwrai ni bebak beremo bwrwi rokni saktharmung nugjago.
Chwng khaklab phehelwi no bolaywimano chini tabuk ni bwrwi bodol (buma tei bwrwi bwsa rokno khobwi) haktorni bising jottoni sai yarwng kwrak bodol, kami amchai rokni simi chengwi, rwngnok, habanok, tei thwngkwrwngni hapharo bo bwrwi bodol rokni kwrwngmung swrai swrai khe sijak horo.
Hati rogo bwrwi rokni kwrwngmung jottoni sai nukjago, hatio bwrwi rokni bodol khaajakma bai, teibo bwrwi rok bo borogni 'baniya' chengnani bagwi kaisa phasing twi phan mankha.
Bwrwi bodol rok chini Hoda bisingo Drug rokni twywi awaimung pirnani(Awareness), Social Justice rwnani, bwrwi rokni saka wngmani satok-pitok rokno mwthaknani, Financial chubachu rwnani samung bo khwlayu, Political rally rogo thang bagwi simiya, kwbangma dophani hamkrai ni samung rokni bagwi bo bwrwi bodol rokno no naharjagu.
Tabuk ni Thwngkwrwng rokni hapharo bwrwi rokni chubachu jottoni sai nangkukmani bi hwnjagu, aboni bagwi no taklai bisi 2023 ni haste chongmario bo tongkosong bwrwi rokni bataimung laibumao jottoni sai nugjakha, dalbidal thwngkwrwng bodol rokni bwrwi borok rokni bataimung no swkango tonikha, TIPRA Motha ni bwkhak twi khorokbrwi(4) , BJP ni bwkhak twi khoroktham(3), tei CPI(M) tei IPFT ni bwkhak khoroksa khoroksa chongmario batai rwna bagwi bacharwkha.
Chini Dopha ni bwrwi rokni borom tabukni haste ni thwngwrwngo belai kuchuk beremo no tonjagu. Tabuk ni jorao TIPRA Women's Federation (TWF) tei kisa bisi swkang IPFT kwrak tongphuru Indigenous Women Front of Tripura (IWFT) hai bwrwi bodol rokno O elemni chati mwswngwi twywi tongu.
Phiya abo bebak kaisa bodol ni chaitokmung baise chengjagu, A bodol no tongkosong Tiprasa bwrwi rokni puila bodol bo hwnjagu. Tripura Sundari Nari Bahini eba TSNB mungwi puila Tiprasa rokni bwrwi bodol, TUJS Party ni O bwrwi bodol kaisa jorao belai mungwnang tei borom rwjaknai bwrwi rokni kaisa buthu tongmani.
Pabitra Rani Jamatia(Songchanai General Secretary, TSNB) TSF bai bisi brum-brum karijakma Magazine 'SACHLANGo' bini swimani bising twi TSNB ni laibumano sai khnarwo - Tripura hai hao tangwi Bwrwi bodol rok songchajakna nangkha aboni twywi bo sao - "Thwngwrwng tei Hukumu rokni simung, hayung gwnangwi tongkosong bosong rokni choba rogo belai nangkukmani bokocho hwnjagu. Tei amtwi hai chobao bwrwi rokni logi bo belai nankugu, manthai-sokthai rokni bagwi kok pirna thang thani.
Tripurao bo abo haini bagwi no bwrwi bodol kaisa - Tripura Sundari Nari Bahini hwnwi 1975 bisio tongkosong luku rokni manthai sannani, kwmajak sinimung tei hano phiroknani bagwi songchajakha".
TSNB ni naharmung chengphuru ni simino (bisas khe) haste ni bwrwi rokno rwngswrwngmung, tangbiti, Hukumu narwk tonma tei sakbaksa tongmani bai borom rwui tonnani hwnwi bo sakha.
Bo TUJS ni yaphangno bo cherwi sao - "TSNB ni twidulmung kaisa tongkosong Tiprasa rokni choba ni twywi se achaimani. TUJS A choba no khwlaina bagwi no songchajakmani, bisi 1967'o tongkosong bosongni borok rok Wanjwi rokni yago ha kwmajakmani no haphang ni yangtwi phirogwi nana bagwi, O choba chengmani."
Bahaikhe bwrwi bodol songchanani uansukmung phaikha, obo twywi bo sao - "O Hani bagwi chobao, aphuru no puila amswk kwbangma tongkosong Tiprasa bwrwi rokni bataimung nugjago, borog O chobano khabai-khukbai yachaklaikha(support). Jotto rally tei kami ni meeting rogo bwrwi rok se chwla rokni slai kwbangkuk nukjakna chengkha. Amswk kwbangma bwrwi rokni support nugwi bwrwi rokni juda bodol khaana nang sinai hwnwi kok kasakha, thwngkwrwngrok naina bagwi simiya Hoda bisingni kaham hamaya bo naina bagwi.
Bisi 1975 no Tulsi bati rwngnogo TUJS ni bwrwi samung tangnai rok kuthumlaywi Tripura Sundari Nari Bahini songchakha. Aboni ni puila twidulnai rok wngkha Bikram Rani Jamatia(President), Pabitra Rani Jamatia(General Secretary), Jamuna Rani Jamatia(Associate Secretary)".
Tangwi O bwrwi bodol ni mung TSNB wngna nangkha, aboni twywi bo sao - "Bodol ni mung Tripura Sundari pharjakmani unglugo Obo hai mungwi Tripura ni isri no borom rwui se pharjakmani. Rara bisi swkang O Isri chobao nongkhorwi ha sekna phaina rokno mechenwi kwplai wngwi chini hao narwkha".
Tangwi bwrwi 'bahini' chini dophani bisingo songchanani nangkha aboni twywi bo sao - "Bwrwi 'bahini' eba sengkwrak chini sinimung tei Hukumu no mwthang narwkna bagwi belai nangkukmani. TUJS ni choba no chubana karwi bo Nari Bahini kwbangma amchai bisingni jwngjalni bagwi bo khorang tisakha. Chwla rok bihik kwbangma namani (polygamy) tei Arak rokni phalmung no twywi bo khorang tisakha eba choba o nongkhorkha Nari Bahini rok.
Tei amtwi hai kaijakmung kailaimung rokno gosijak mangwlak bo hwnwi sakha. Kami Kami thangwi bwrwi bwsa rokni rwngswrwngmung no bo pirlailaikha".
Tini TSNB kwrwi kha haiphano tabukni hasteni kwbangma bwrwi bodol rokni bagwi yarwng swgwi kwlangkha.
TSNB bwrwi rokno thwngwrwngo kwrwngnani kokrok pirwi awai khlaikha tei borogno borogni manthaini borom tei sinimung manna wngthung hwnwi bo khorang tisakha.
Tripura ni laibumao, Tiprasa rokni chobao TSNB ni saktharmung kebo borok eba borok gosiya wngwi manya. Bisi 1980 hai jorao jephuru Tripura bini laibumani jottoni sai hamya jora twi laisui tongphru, Tripura ni kwbangkuk Nationalist adong rok alongo daui rwjak bai phuru, aphuru TSNB ni adong rok Thwithangjanai Montri Bokhorok Indira Gandhi bai malaywi Tiprasa adong rokno alongni tikhlaina bagwi koilaikha, tei 6th Schedule ni bagwi bo sanmung kabu'ui phaikha, tei O saktharmung ni bising twi no 1984 bisi O TTAADC 6th Schedule hwnwi khobjakha. Amtwi hai wngkha Tripura Sundari Nari Bahini ni laibuma.